Industrieel erfgoed wandeling


In de negentiende eeuw ontwikkelde Helmond zich van een stadje met circa 2.500 inwoners tot een van de meest geïndustrialiseerde steden van Nederland. Textiel en metaal vormden de hoofdpijlers van de industralisatie. Tot ver in de vorige eeuw waren deze twee takken van industrie prominent zichtbaar in het stadscentrum. Tegenwoordig is de meeste bedrijvigheid, zoals de snel groeiende automotive-industrie, te vinden op industrieterreinen aan de rand van de stad. De fabrieken van Vlisco, Nedschroef en J.A. Raymakers & Co bevinden zich nog steeds op hun oorspronkelijke plaats aan de Zuid-Willemsvaart. Samen met andere industriële monumenten maken zij het centrum van Helmond, en met name de kanaalzone, tot een rijke bron van industrieel erfgoed.

Al in de middeleeuwen kende …

In de negentiende eeuw ontwikkelde Helmond zich van een stadje met circa 2.500 inwoners tot een van de meest geïndustrialiseerde steden van Nederland. Textiel en metaal vormden de hoofdpijlers van de industralisatie. Tot ver in de vorige eeuw waren deze twee takken van industrie prominent zichtbaar in het stadscentrum. Tegenwoordig is de meeste bedrijvigheid, zoals de snel groeiende automotive-industrie, te vinden op industrieterreinen aan de rand van de stad. De fabrieken van Vlisco, Nedschroef en J.A. Raymakers & Co bevinden zich nog steeds op hun oorspronkelijke plaats aan de Zuid-Willemsvaart. Samen met andere industriële monumenten maken zij het centrum van Helmond, en met name de kanaalzone, tot een rijke bron van industrieel erfgoed.

Al in de middeleeuwen kende Helmond een textielnijverheid. Er was sprake van een ambachtsgilde dat zich toelegde op de productie van wollen stoffen. In de zeventiende eeuw ontwikkelde de thuisweverij zich door de opdrachten van Haarlemse kooplieden. Eind achttiende eeuw stagneerden de opdrachten uit Haarlem echter door het verlies van de West-Indische markt. Hierop begonnen een aantal plaatselijke ondernemers, zoals Johannes Raymakers, eigen bedrijfjes.

Dit ga je zien

Startpunt: Markt 31
Helmond
1

Dit herenhuis is in 1906 gebouwd in opdracht van F. G. van Thiel. Het ontwerp in Art-Nouveaustijl met elementen van overgangsstijl is van de architect F. Buskens.

Woning van Thiel
2

Dit voormalige woonhuis werd gebouwd in 1884 in opdracht van de textielfabrikant W. A. Ramaer die hier tot 1891 woonde. Daarna kwam het pand in bezit van de fabrikant J. A. Pistorius. Van 1923 tot 1986 deed het gebouw dienst als bioscoop en theater.

Woning Ramaer
3

Dit voormalig woonhuis is in 1872 gebouwd in opdracht van de fabrikant F. J. Matthijsen. Het ontwerp was van de architect Th. Royakkers.

Woning Matthijsen
4

De zoon van Pieter Fentener van Vlissingen, Henri Louis, gaf in 1892 opdracht tot de bouw van dit pand.

Woning Van Vlissingen
5

In dit pittoreske zijstraatje van de markt in Helmond zijn een aantal arbeiderswoningen uit 1869 herbouwd waarin nu ambachtelijke winkeltjes zijn gevestigd.

Ketsegangske
6

Dit herenhuis werd in 1891 gebouwd in opdracht van de fabrikant A. Prinzen. De architect was J. W. van der Putten. Op de begane grond van het herenhuis was een postkantoor gevestigd.

Herenhuis Markt 213
7

Deze serie van zes eenvoudig uitgevoerde woningen werd in 1853 gebouwd. De opdrachtgever was de fabrikant W. J. H. Prinzen.

Woningen personeel Prinzen en Van Glabbeek
8

Deze watertoren werd in 1948 gebouwd naar een ontwerp van de architect J. H. J. Kording. De twaalfzijdige bakstenen toren met kruisplattegrond heeft een betonnen draagstructuur. De totale reservoirinhoud van de 47,3 m hoge toren is 1200 m3.

Watertoren
9

Deze villa in eclectische stijl werd in 1890 gebouwd.

Villa's Oyens en Van Lookeren Campagne
10

Deze villa in eclectische stijl werd in 1884 gebouwd als directeurswoning in opdracht van de textielfabrikant W. Swinkels.

Directeursvilla Swinkels
11

Dit herenhuis in eclectische trant stamt uit 1868. Het werd gebouwd in opdracht van de fabrikant Willem Swinkels. In 1935 kwam het pand in bezit van de fabrikantenfamilie Raymakers.

Villa Swinkels
12

De oorsprong van Nedschroef ligt in 1891. Het rechthoekige complex bestaat uit een aantal onderdelen. Dit zijn het hoofdkantoor aan de straatzijde, het er achter gelegen kantoor, de machinehal en een blok met productiehallen.

Nedschroef Complex
13

Deze herenhuizen werden in 1850 gebouwd in opdracht van de fabrikanten Cornelis Carp en Albert Kaulen. Het neoclassicistische blok heeft eveneens gediend als ververij met woningen.

Woonhuizen Kaulen en Carp
14

Het complex van de Koninklijke Textielfabrieken J. A. Raymakers & Co bevat twee gebouwen met de monumentale status; het oorspronkelijke fabrieksgebouw uit 1926 aan de Kanaaldijk N.W. en het fabrieksgebouw met watertoren uit 1951-1952.

Fabriek Raymakers
15

Dit blok van woningen en bedrijfsruimten werd in 1927 gebouwd in opdracht van de graanhandelaar Sevens. Het ontwerp in deels zakelijke, deels expressionistische stijl werd gemaakt door de architect Cor Roffelsen.

Pakhuis Sevens
16

Deze voormalige textielfabriek is het oudste bewaar gebleven bedrijfspand van Helmond en staat daarom bekend als het 'auw fabriekske.

Fabriekje Bots
17

Dit voormalige bankgebouw werd in 1924 gebouwd. Het door het expressionisme beïnvloedde ontwerp werd gemaakt door de Amsterdamse architect Ouëndag.

Helmondsche Bank
18

Ook het huidige hotel West-Ende heeft een industrieel verleden. Deze voormalige villa werd in 1880 in neoclassicistische stijl opgetrokken. De opdrachtgever was de fabrikant H. C. Bogaers.

Villa Bogaers
19

De pomp is geproduceerd in 1904 door de voormalige Koninklijke Nederlandsche Machinefabriek v/h E.H. Begemann uit Helmond. Het werd daarna gekocht door het Hoogheemraadschap van Delfland.

Pomp Begemann
20

Dit voormalige kantoor en archiefgebouw werd in 1917 gebouwd naar een ontwerp van de architect Arend G. Beltman. De opdrachtgever was de garenfabrikant J. A. Carp. Het is het laatste restant van diens fabriek, die gesloopt is in 1978-1980.

Kantoor Carp
21

Het gebouwencomplex van Vlisco B. V. is van cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een sociaaleconomische ontwikkeling.

Vlisco B.V.
22

Dit voormalige woonhuis werd rond 1900 gebouwd. In 1939 werd het pand in gebruik genomen als modelmakerij.

Modelmakerij
23

De kraanbaan is in 1928 opgericht door een combinatie op het terrein van de steenkolen- en bouwmaterialenhandel van de firma Van Bussel. Halverwege de jaren dertig is de kraan overgenomen door het transport- en zandbedrijf van de firma Slits.

Kraanbaan
24

Het gebouwencomplex van Vlisco B. V. is van cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een sociaaleconomische ontwikkeling.

Vlisco B.V.
25

Bij brasserie Kasteelpoort kunt u terecht voor ontbijt, lunch en diner, waarbij wij u verrassen met onze menukaart.

Brasserie Kasteelpoort
26

De grootste waterburcht van Nederland. Kasteel Helmond staat al bijna 700 jaar in het centrum van Helmond. Dit stadskasteel vertelt zijn eigen, bijzondere verhaal over de adellijke families Van Berlaer, Van Cortenbach, Van Arberg en Wesselman van Helmond.

Kasteel Helmond
27

Dit voormalige winkelpand van de Firma De Gruyter werd in 1917 gebouwd.

Winkel de Gruyter
Eindpunt: Veestraat 2
Helmond